Başkan Çatal, “POMPEİPOLİS ANTİK KENT’İN ÖNÜNE BİR KARŞILAMA MERKEZİ YAPACAĞIZ”
Kastamonu’nun ve bölgenin önemli antik kenti Pompeipolis’te ikinci etap kazı çalışmaları sona erdi. Antik kentin yıllık kazı statüsüne kavuşmasıyla çalışmalar 2021 yılı boyunca devam etti. Gelen ödenek yetersizliği nedeniyle ara verilen kazı çalışmaları yeni gelen ödenekle birlikte Kasım ayında tekrar başladı. Kazılarda yılın son kazması ise 18 Aralık’ta vuruldu.
Pompeipolis Antik Kenti’nin bilimsel danışmanlığını yapan Bülent Ecevit Üniversitesi Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Tayyar Gürdal, kazı alanında kazı çalışmalarına dair açıklamalarda bulundu. Antik kentin kazı çalışmalarının yıllık statüye kavuşmasıyla, hem depo hem de saha çalışmalarını yürütebildiklerini belirten Gürdal, alandaki çalışmaların daha da hızlanması için sponsor gerektiğini ifade etti. Çanakkale’de, Kastamonulu bir ailenin sponsorluğunda gerçekleştirdikleri kazı çalışmalarında 30 yılda yapılacak işi 5 yılda yaptıklarına dikkat çeken Gürdal, Taşköprü’deki bu antik kentteki çalışmaların da hızlanması için destek verilmesi gerektiğini söyledi. Gürdal ayrıca,sadece kazı çalışmalarında önemli olanın kazıyı yapmak olmadığını aynı zamanda korumak ve onarmak da gerektiğini aksi halde kazı çalışmalarının bir tahribat olduğunu söyledi. Anadolu’nun eşsiz bir coğrafya olduğuna vurgu yapan Gürdal; “Biz ülke olarak, kültür varlıklarımızı hakkıyla ortaya çıkarıp, koruyup, sunabilirsek başka hiçbir şey yapmamıza ihtiyaç yok” ifadelerine yer verdi.
“POMPEİUS MAGNUS, ROMA EGEMENLİĞİNİ KABUL ETMEYEN SON KOMUTAN MİTHRİDATES’İ SİNOP’A KADAR KOVALIYOR”
Dr. Öğretim üyesi Tayyar Gürdal, Bülent Ecevit Üniversitesi, Klasik Arkeoloji Ana bilim dalı başkanı, Pompeipolis Antik Kenti Bilimsel Danışmanı Tayyar Gürdal, Taşköprü Pompeipolis Antik Kenti ile ilgili bilgilendirmelerde bulunarak, şunları ifade etti; “2017 yılından beri Pompeipolis’teki kazı çalışmalarının koordinatörlüğünü yürütüyorum. Anadolu eşsiz bir coğrafya. Biz ülke olarak, kültür varlıklarımızı hakkıyla ortaya çıkarıp, koruyup, sunabilirsek başka hiçbir şey yapmamıza ihtiyaç yok. Pompeipolis önemli bir kent. Kurucusundan alıyor adını. Pompeius MagnusRoma’nın Cumhuriyet yönetiminden imparatorluk yönetimine geçiş sürecindeki en önemli siyasi figürlerden biri. BölgeninPontus Kralı Mithridates,Roma egemenliğine direnen son komutan. Anadolu’daki bütün krallıklar, Roma’nın egemenliğini kabul ettiklerinde, Pontus Kralı Mithridates bu egemenliği kabul etmiyor vebaşkaldırıyor. Hatta Romalılara karşı giriştiği çok kanlı mücadeleler var. Bu direnen komutanı yenmek için gelen komutan da Pompeius Magnus. Mithridates’i yeniyor, ordusunu dağıtıyor, kendisini de başkent Sinope’ye kadar, yani günümüz Sinop’a kadar kovalıyor. Mithridates orada kendisini zehirliyor. Pompeius Magnus, Mithridates’in ölümünü gördükten sonra, onu gömerek geri dönüyor. Ama geri dönerken de bölgeyi kontrol etmek amacıyla burada birkaç önemli kent kuruyor.”
“ANAYOLDAN KENTE GİRİŞİ SAĞLAYAN YOLLARDAN BİRİNİ KEŞFETTİK”
Tayyar Gürdal, Pompeipolis’te ilk kazıların 1984 yılında başladığını ifade ederek şöyle devam etti; “Kastamonu Müze Müdürlüğü kurtarma kazıları yapıyor. Bizim şuanda çalışmış olduğumuz Roma Villası, o dönemde pancar deposu olarak kullanılıyor. Pancar deposu olarak kullanılırken, mozaiklere rastlanıyor. Akabinde kurtarma kazısı yapılıyor. O kurtarma kazısında ele geçirilen mozaikler şuanda Kastamonu müzesinde depolarda koruma altında. İlk dönem kazıları daha çok bilimsel verileri ortaya çıkarmak için yapılmış kazılar. Onun içinde görünürde çok fazla kalıntı yok. Biz geldiğimizde bu görünürlüğü sağlayabilmek için bu yönde hem restorasyon hem de konservasyon çalışmaları ile birlikte sunum çalışmalarına ağırlık verdik. 2 alanda çalışmalarımızı yoğunlaştırdık. Biri kentin tiyatrosu diğeri de kentin konut alanı ve Roma villası… Roma Villası çalışmaları kapsamında kentin ana yolundan yani Sinop’a bağlanan ve Anadolu’yu doğu batı hattında kuzeyde birbirini bağlayan anayoldan kente girişi sağlayan yollardan birini keşfettik. Bu yol anayoldan villa alanına giriyor ve buradan da kentin kamusal merkezine uzanıyor” dedi.
“TİYATRONUN NEREDEYSE 10’DA 9’LUK BÖLÜMÜNÜN TAHRİP OLDUĞUNU GÖRDÜK”
Pompeipolis Antik Kenti’nin tiyatrosu hakkında da bilgilendirmelerde bulunan Gürdal; “Tiyatromuz çok nitelikli bir tiyatro. İlk başladığımda tiyatro çalışmalarında yer almıştık. Çok yoğun bir dolgu var. Kazısı çok masraflı. Onun için tiyatrodaki çalışmaları yolu da bulduktan sonra durdurduk. Şuandaki odak noktamız yol ve villa çalışmaları. Yoldaki çalışmalarımızda ilginç bir olayla karşılaştık, tiyatro ile bağlantılı olarak. Tiyatro kazılarını gerçekleştirdiğimizde tiyatronun neredeyse 10’da 9’luk bölümünün tahrip olduğunu gördük. Oturma sıralarının sadece 3 sırası var. Geri kalan oturma sıralarının tamamının, bloklarının sökülmüş olduğunu gördük. Sadece alt yapısı duruyor. Bu bloklar nerede diye düşünüyorduk, bu blokların yol çalışması sırasında nerede olduğunu bulduk. Yolun döşeme bloklarının büyük bir bölümü tiyatronun oturma sıraları ve merdiven bloklarından oluşturulduğunu gördük” ifadelerine yer verdi.
“ANADOLU’DAKİ TÜM TİYATROLAR, HIRİSTİYANLIKLA BİRLİKTE TERK EDİLİYOR”
Tiyatroların, Hıristiyanlar için kötü anıları olan yapılar olduğunu belirten Tayyar Gürdal, şöyle devam etti; “Hıristiyanlık öncesinde, orada düzenlenen gladyatör dövüşlerinde, gösterilerde Hıristiyanlar örselendiler, öldürüldüler, yaralandılar. Tiyatrolar bu sebeple Hıristiyanlar için kötü anıları olan yapılar olarak biliniyor. Sadece bizde değil tüm Anadolu’daki tüm tiyatrolar, Hıristiyanlıkla birlikte terk ediliyor. Önce çöplük alanına dönüştürüyorlar sonrasında mimari blokları devşirme olarak kullanıyorlar. Biz de yolun onarım sırasında ağırlıklı olarak tiyatro bloklarının kullanıldığını gördük.”
“KORUYUP ONARAMIYORSANIZ KAZI ÇALIŞMASI BİR TAHRİBAT”
Bundan sonraki çalışmalarda villanın ve yolun tamamını açığa çıkarıp, kentin kamusal alana doğru ilerlemeyi planladıklarını belirten Gürdal; “Sadece kazı yaparak ilerlemek mümkün değil. Eğer koruyup onaramıyorsanız kazı çalışması bir tahribat. Biz de koruyup onarabileceğimiz alanları kazıyoruz. Kazısını yaptıktan sonra da onarım koruma çalışmalarını gerçekleştiriyoruz” dedi.
“TAMAMININ GÜN YÜZÜNE ÇIKARILMASI EN AZ 100 YILI BULUR”
Pompeipolis Antik Kenti’nin tamamıyla gün yüzüne çıkarılmasının ne kadar süreceğiyle ilgili de konuşan Gürdal; “Türk Tarih Kurumu’nun bu konudaki desteği önemli. Bu destekle hem bütün yıl çalışabileceğiz hem de daha yüksek bir bütçe ile çalışma olanağı bulacağız. Bu bütçelerde yani Tarih Kurumu’nun ve Genel Müdürlüğü’müzün sağladığı bütçeler çok yeterli değil. Ne kadar büyük bütçe ile çalışırsanız o kadar çok iş yapıyorsunuz. Ne kadar çok işçiniz olursa o kadar çok yer açabiliyorsunuz. Buraya geldiğimden beri Kastamonu’nun hem yerel yöneticilerine hem de karşılaşabildiğim Kastamonu’nun ileri gelenlerine bu kazılara destek vermeleri gerektiğini, sponsorluk yapmaları gerektiğini söylüyorum. Sağlam bir sponsora ihtiyacımız var. Bundan önce Çanakkale’de çalışma yapmıştım. 30 yılda yapılacak işi 5 yılda yapmıştık. Bu işi de Kastamonulu bir ailenin şirketinin sponsorluğunda gerçekleştirdik. Dediğim gibi 30 yılda yapacağımız işi 5 yılda yaptık. Ne kadar süreceği bütçe ile doğru orantılı bir durum. Çok büyük bütçelerle çalışırsak daha kısa sürede bitiririz ama çok büyük bütçelerle çalışsak bile en az 100 yıllık işi var Pompeipolis Antik Kent’in” diye konuştu.
ÇATAL; “POMPEİPOLİS ANTİK KENT’İN ÖNÜNE BİR KARŞILAMA MERKEZİ YAPACAĞIZ”
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Taşköprü Belediye Başkanı Abdullah Çatal ise; “Pompeipolis sadece Taşköprü için değil, Kastamonu ve bölge için de önem arz eden bir yerdir. Buranın Taşköprü için önemi büyük. Coğrafi ürünlerimiz içeresinde sarımsağımız var. Bu sene sarımsağımıza AB coğrafi işareti de aldık. Pompeipolis’teki kazı çalışmalarında çıkan bir taşta, o zamanlarda bir festival olduğu ve bu festivalin de yüzde 90 ihtimalinde sarımsak festivali olduğu söylenir. Sarımsak o dönemde de önemliydi şimdi de önemli. 2006 yılında kazı çalışmaları başlamış, 2021 yılında da senelik statüye alınmıştır. Geçtiğimiz ay bakanlıkla yaptığımız görüşmelerimizde Pompeipolis’i ören yeri olarak işaretlediler. Bakanımıza ve Genel Müdürümüze bu konuda bizlere vermiş olduğu desteklerden ötürü teşekkür ediyoruz. Burası, ören yeri olduktan sonra Valilik nezdinde, güdümlü bir proje hazırlayarak, Pompeipolis Antik Kent’in önüne bir karşılama merkezi yapacağız. Taşköprü’yü ve Kastamonu’yu turizm anlamında da canlandırmak istiyoruz. Pompeipolis’i tanıtmak yerel yönetimler olarak vazifemizdir. İlçe ekonomisine, il ekonomisine ve ülke ekonomisine katkı sağlamak amacıyla Pompeipolis’e bütün turizm sevenleri bekliyoruz” dedi.
Haber: Nihan Kıran
